Επόμενη φυσική κίνηση ήταν να αγοράσω την μεταφρασμένη ελληνική έκδοση (Εκδόσεις Γνώση, μεταφραστής Κωστής Παπαγιώργης, συγγραφέας ενδιαφερόντων δοκιμίων αλλά ανάμεσα σε άλλα και όπως γράφει και ένα βιογραφικό του "μεταφραστής φιλοσοφικών έργων (Φουκώ κλπ) για βιοποριστικούς καθαρά λόγους". Να σημειωθεί ότι η μετάφραση έγινε υπό τη θεώρηση μάλιστα του Π.Κονδύλη – αυτό τότε με είχε κάνει να αισθανθώ μια «σιγουριά» για την πιστότητά της). Φυσικά δεν γνωρίζω γαλλικά - σε αυτή τη περιπτωση θα είχα πάρει το πρωτότυπο - όπως μου κατέδειξε και η μετέπειτα εμπειρία μου.
Έχοντας το αρκετό καιρό στο ράφι άρχισα να το διαβάσω πρόσφατα, και το διαυγές κείμενο που είχα διαβάσει στα αγγλικά μεταβλήθηκε στο παρακάτω obscured κείμενο (και φανταστείτε ότι αυτή είναι μόνο η πρώτη παράγραφος!!!):
Η μεταμοντέρνα κατάσταση
1.ΤΟ ΠΕΔΙΟ: Η ΓΝΩΣΗ ΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ
Η υπόθεση εργασίας που έχουμε είναι ότι η γνώση αλλάζει καταστατική θέση την ίδια στιγμή που οι κοινωνίες μπαίνουν στην μεταβιομηχανική εποχή και οι πολιτισμοί στην αποκαλούμενοι μεταμοντέρνα εποχή. Αυτό το πέρασμα άρχισε τουλάχιστον από τα τέλη του πενήντα, που για την Ευρώπη σημαδεύουν το τέλος της οικοδόμησης της. Αυτό το πέρασμα είναι λίγο-πολύ γοργό ανάλογα με την χώρα και μέσα στην κάθε χώρα ανάλογα με τους τομείς δραστηριότητας: εξ’ου και μια γενική δυσχρονία που δεν διευκολύνει τον συνολικό πίνακα. Ένα μέρος των περιγραφών θα είναι αναγκαστικά προϊόν εικασιών. Και γνωρίζουμε ότι δεν είναι φρόνιμο να δίνουμε εξαιρετική πίστη στην μελλοντολογία.
Συγκρινεταί το τώρα με την αγγλική μετάφραση:
1. The Field: Knowledge in Computerised Societies
Our working hypothesis is that the status of knowledge is altered as societies enter what is known as the postindustrial age and cultures enter what is known as the postmodern age. This transition has been under way since at least the end of the 1950s, which for Europe marks the completion of reconstruction. The pace is faster or slower depending on the country, and within countries it varies according to the sector of activity: the general situation is one of temporal disjunction which makes sketching an overview difficult. A portion of the description would necessarily be conjectural. At any rate, we know that it is unwise to put too much faith in futurology.
Rather than painting a picture that would inevitably remain incomplete,
Ομολογώ ότι εγώ δεν έβγαλα καμία απολύτως άκρη στην Ελληνική μετάφραση – και μάλιστα ήδη από στην πρώτη παράγραφο! Και για να είμαι ειλικρινής γράφοντας αυτό το post επαναλήφθηκε ο εκνευρισμός που ένιωσα όταν πρωτοεπιχείρησα να διαβάσω την μετάφραση. Ένιωσα ότι διάβαζα κάτι άλλο από αυτό που είχα ήδη διαβάσει και ακόμα χειρότερα το διαυγέστατο και ακριβές κείμενο των Αγγλικών είχε μεταβληθεί σε κάτι που μου θύμιζε 80s Ελληνική ιντελεκτουέλ αισθητική: μπέρδεψες τους για να μην καταλάβουν ότι εσύ δεν έχεις καταλάβει ή έστω να μην καταλάβουν αυτοί – η όποια γνώση πρέπει να μένει κρυφή!
Και για να δικαιολογήσω - την αποψή μου παραθέτω σημείο προς σημείο τις ενστάσεις μου:
Το «Our working hypothesis is that the status of knowledge is altered...» μεταφράζεται στο «Η υπόθεση εργασίας που έχουμε είναι ότι η γνώση αλλάζει καταστατική θέση...»,μήπως όμως κάτι σαν «Η υπόθεση εργασίας που έχουμε είναι ότι η κατάσταση της γνώσης ...» και εν πάσει περιπτώση δεν βλέπω πως το «status of knowledge» έχει σχέση με το «καταστατική θέση», στο κάτω-κάτω το «καταστασιακή θέση» θα ήταν το μόνο ορθό!
Και ήδη στην επόμενη πρόταση «This transition has been under way since at least the end of the 1950s, which for Europe marks the completion of reconstruction.» μεταφράζεται στο:. «Αυτό το πέρασμα άρχισε τουλάχιστον από τα τέλη του πενήντα, που για την Ευρώπη σημαδεύουν το τέλος της οικοδόμησης της.» «Has been underway», δεν είναι σε καμία περίπτωση απλά «άρχισε», γιατί δεν δίνει έμφαση στο ότι συνεχίζεται. Όπως και τα τέλη του 50 δεν σημάδεψαν «το τέλος της οικοδόμησης της Ευρώπης» (ποιας οικοδόμησης, ποίας Ευρώπης? Της Ιδέας Ευρώπη? Της γεωπολιτικής Ευρώπης, Των υποδομών της?) αλλά το «τέλος της ανοικοδόμησης» της Ευρώπης (από τον Β Παγκόσμιο).
Και συνεχίζοντας το να μεταφράζει πάλι κανείς το «The pace is faster or slower depending on the country, and within countries it varies according to the sector of activity» με το «Αυτό το πέρασμα είναι λίγο-πολύ γοργό ανάλογα με την χώρα και μέσα στην κάθε χώρα ανάλογα με τους τομείς δραστηριότητας:» και όχι με το «Ο ρυθμός της μετάβασης είναι γρηγορότερος ή πιο βραδύς ανάλογα με την χώρα, και μεσα στη κάθε χώρα μεταβάλλεται (ή είναι διαφορετικός ξανά) ανάλογα με τον τομέα δραστηριότητας» είναι αχρείαστη συμπύκνωση ενός νοήματος που τελικά το κάνει απλά πιο δυσκολοδιάβαστο από το πρωτότυπο με αποτέλεσμα να κρύβει το βαθύ του νόημα.
Όσο για την μετάφραση του «the general situation is one of temporal disjunction which makes sketching an overview difficult.» με το «εξ’ου και μια γενική δυσχρονία που δεν διευκολύνει τον συνολικό πίνακα» απλά δεν βγάζει νόημα. Δυσχρονία? Τι λέξη είναι αυτή? Πίνακας??? Τι πίνακας? Matrix?-Όπως λέμε στα μαθηματικά και την πληροφορική (αν όχι κάτι άλλο είναι βιβλίο για την γνώση στην εποχή της Πληροφορικής – αν και προτιμώ το Computerized societies του Αγγλικού). Σε καμία περίπτωση πάντως το sketching δεν μπορεί να είναι απλά πίνακας. Μήπως το “η γενική κατάσταση χαρακτηρίζεται από ενά χρονικό διαχωρισμό (κατακερματισμό, μή συγχρονισμό πιο απλά ίσως?) το οποίο κάνει δύσκολο την περιληπτική της σκιαγράφηση»!!! είναι σίγουρα πιο ακριβές από το «δεν διευκολύνει τον συνολικό πίνακα»???
Και συνεχίζει η δεύτερη παράγραφο το «Rather than painting a picture that would inevitably remain incomplete,» μεταφράζεται ως «Αντι να στήσουμε ένα πίνακα»... Εσείς βγάλατε άκρη?
Ίσως η μετάφραση να είναι πιο κοντά στο πρωτότυπο Γαλλικό, αυτό δεν μπορώ να το γνωρίζω. Σε αυτή τη περίπτωση αυτό έχω να γράψω ότι καμία φορά η μετάφραση είναι ακριβέστερη από το πρωτότυπο (από που το αντέγραψα αυτό το αφήνω για homework:P) ή ότι τα Αγγλικά απλά υπερέχουν σαν γλώσσα περιγραφής και ανάλυσης από τα Γαλλικά ή τα Ελληνικά.
Και τελικά το κείμενο της Ελληνικής μετάφρασης απλά σε παραπλανά, σε δυσκολεύει και σε κάνει να υποθέτεις έκει που τα πράγματα είναι σαφέστατα, στερώντας σου με αυτό το τρόπο από την δυνατότητα να σε κάνει να προβληματίζεσαι, να στρέφεσαι και να εμβαθύνεις στα πραγματικά νοήματα αυτού του βιβλίου. Μια έμεση συγκάλυψη νοημάτων? Αυστηρός χαρακτηρισμός αλλα:)... Ok είναι και τα 13Ευρώ που έκανε το βιβλίο στη μέση:P
Τελικά μου έμεινε η πικρή γεύση ότι μια προβληματική μετάφραση είναι πολύ χειρότερη από καμία μετάφραση – είναι και αυτός ένας τρόπος να «καις», όχι στη πυρά αλλά στην συνείδηση των αναγνωστών – δύο φορές ακόμα χειρότερα - ένα βιβλίο. Ειλικρινά αν δεν είχα τη τύχη να έχω υπόψη μου την αγγλική μετάφραση θα θεωρούσα, διαβάζοντας το Ελληνικό, ότι το να διαβάσεις το «Η μεταμοντέρνα κατάσταση» είναι απλά χάσιμο χρόνο. Μάλλον είμαι αδικαιολόγητα αυστηρός, μια μετάφραση είναι σίγουρα κάτι δύσκολο. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να καταδεικνύονται τα όποια λάθη.
Ας είναι καλά το Net και το Amazon. Επίκειται αγορά από το γνώστο παγκοσμιοποιημένο εικονικό βιβλιοπωλείο.
2 σχόλια:
Εχεις απόλυτο δίκιο,η σύνταξη ορισμένων κειμένων είναι οτι πρέπει για να νιώθεις βλάκας.΄Λίγο πριν το δικό σου κείμενο,βρήκα το παρακάτω,και το κράτησα για να ρωτήσω κάποιον ποιο μορφωμένο απο εμένα.Έχω πάθει εγκεφαλική έκπτωση,ή δεν τον ενδιαφέρει πως γράφει;
Ενα απόσπασμα απο το κείμενο για τη βία.
<Πριν όμως να την αποδοκιμάσουμε «από όπου και αν προέρχεται», πρέπει να την ορίσουμε ως «φαινόμενο γένους» που ποικίλλει όχι μόνο ως προς την ένταση, το αντικείμενο και τις συνέπειές του, αλλά κυρίως ως προς τους στόχους που υπηρετεί και τα κίνητρα που το διακινούν. Ετσι, η βία δεν ορίζεται ως συνώνυμη με την οποιαδήποτε άσκηση υλικής δύναμης επάνω σε άτομα δίχως τη θέλησή τους, ούτε είναι ταυτόσημη με τη σκληρότητα, τη βαναυσότητα ή την καταστροφή. Κρίνεται πάντα σε συνάρτηση με την ιδιότητά της ως πολιτιστικά ανεκτής ή ανυπόφορης «μεθόδου δράσης». Και εντάσσεται κατ΄ ανάγκην σε μια ιστορικά μεταβαλλόμενη και αενάως ανασημασιολογούμενη τυπολογία των σχέσεων «μέσων» και «σκοπών».
Κ.Τσουκαλάς;
tks: αυτο που μαλλον θελει να πει ο φιλος μας ειναι οτι μια μπουνια δεν ειναι παντα μια μπουνια, ελα που ομως τελικα είναι! πολυ ωραιο δωσε reference να μορφωθουμε περισσοτερο και εμεις:P
Δημοσίευση σχολίου