20.3.07

300 - μια υποθέτω ανορθόδοξη κριτική

Σύμφωνα με ένα παλιό ρητό που έχω χρησιμοποιήσει πλειστάκις υπάρχουν περισσότεροι συγγραφείς από αναγνώστες (αφήνω στον φιλόπονο αναγνώστη συγγραφέα για να βρει την παραπάνω αναφορά ). Το εκπληκτικό είναι ότι ακριβώς οι άνθρωποι που θα έπρεπε να το θυμούνται αυτό είναι ορισμένες φορές ακριβώς αυτοί που το ξεχνούν. Και εξηγούμε – ερχόμενος στο θέμα μας μιας και μιλάμε για τους 300:

Πιθανόν ευθύνεται το αρχικό κόμικ – και όχι η κινηματογραφική μεταφορά – δεν μπορώ να το ξέρω. Ωστόσο, σαν σύνολο το τελικό αποτέλεσμα είναι η πολύ επιτυχημένη συμβολική αναπαράσταση της κλασσικής ερμηνείας των Περσικών πολέμων. Και ποια είναι αυτή (από ότι γνωρίζω και έχω διαβάσει):

Η νίκη των Ελληνών επί των Περσών επέτρεψε την ανάπτυξη του Δυτικού πολιτισμού όπως τον γνωρίζουμε. Με κύρια χαρακτηριστικά έναντι των Ανατολικών αυτοκρατοριών την πίστη στην ελευθερία της πολής κράτου η του ατόμου απέναντι στην δουλοπρέπεια και την υπεροχή του Ενός Αρχοντα – Θεού - την πίστη στην Λογική – μα πραγματικά δεν παρατήρησε κανένας κριτικός πόσες φορές αναφέρθηκε αυτή η λέξη – έναντι της δεισιδεμονίας και του μυστικιστικού χαρακτήρα της Ανατολής. Η παραπάνω narrative μπορεί να είναι άκυρη σύμφωνα με μια ποιο σχετικιστική και μεταμοντέρνα ερμηνεία της ιστορίας – ωστόσο είναι χωρίς αμφιβολία αυτή που μάθαμε στα σχολεία – καλώς η κακώς (αν και σκεφτόμενος εκ των υστέρων δεν νομίζω ότι θα μπορούσε να πεί κανείς ότι τα Περσικά δεν ήταν πράγματι ένα καταλυτικό γεγονός στην ανθρώπινη ιστορία και ο Μαραθώνας η Θερμοπύλες η Σαλαμίνα και οι Πλαταιές κοσμοιστορικής σημασίας γεγονότα. Δεν είχα συνειδητοποίηση ότι μέχρι τότε το κέντρο βάρος του κόσμου,τα λίκνα του πολιτισμού, ήταν αυστηρά τα μεγάλα ποτάμια και ανάμεσα τους ο Νείλος και η Μεσοποταμία, οι Έλληνες και λοιποί δυτικότερα του Νείλου δεν είχαν πετύχει ως τότε τίποτα το άξιο λόγο. Τα Περσικά λοιπόν σηματοδοτούν την μετατόπιση του κέντρου βάρους του ανθρώπινου πολιτισμού από την Μεσσοποταμία στην Μεσόγειο, όπως 2000 χρόνια μετά η ανακάλυψη της Αμερικής σηματοδότησε τη μετατόπιση από την Μεσόγειο στον Ατλαντικό, και σήμερα πιθανότατα ζούμε την εκ νέου μετατόπιση της στην Ασία και τον Ειρηνικό. Μπορεί τα παραπάνω να είναι λάθος αλλά είναι σε σημαντικό βαθμό τα κρατούντα)

Υπο αυτή την οπτική λοιπόν η ταινία (ή τοκόμικ) είναι μια θαυμάσια αναπαράσταση των παραπάνω με συμβολικό τρόπο, πέρα από το απαραίτητο love story ή κάποια αναμενόμενα Hollywood made κλισέ Η υπεροχή, της ελευθερίας έναντι της δουλικότητας, της ομορφιάς έναντι της διαστροφής στην ανθρώπινη φύση που προκαλεί η δεύτερη – η δουλικότητα δηλαδή. Η τις ασχήμιας και την διαστροφή που προκαλεί η εξουσία για την εξουσία, βλ. Εφόρους της Σπάρτης. Η ακόμα και της νίκης της λογικής –μα τόσες φορές αυτή αναφέρθηκε – έναντι της δεισιδαιμονίας και των χθόνιων θεών της Ανατολής. Τα τέρατα λοιπόν και ο μυστικισμός δεν είναι λοιπόν πρωτίστως Hollywoodιανά τεχνάσματα αλλά η συμβολική αναπαράσταση των παραπάνω. Για αυτό και τα τέρατα=δούλοι του Θεού Βασιλιά των Βασιλέων έναντι των ελευθέρων – πραγματικών – ανθρώπων. Η ακόμα και την υπερφυσική αναπαράσταση του πραγματικού λύκου – συνήθως στα τρομακτικά αληθινά πράγματα έχουμε την ανάγκη να δώσουμε και υπερφυσική διάσταση.

Τραβηγμένα τα παραπάνω? Ίσως, αλλά όχι περισσότερο από άλλες παραδοχές που γίνονται από καιρό σε καιρό στην κριτική. Πραγματικά επομένως μου κάνει εντύπωση που ακριβώς από τους ανθρώπους που θα μπορούσαν να τα δουν αυτά κάνουν ότι δεν τα είδαν. Πιθανότατα για αυτό και το κόμικ in the first place υποθέτω θα είχε και σχετική κριτική αναγνώριση. Επομένως έχουμε μια συμβολική – έστω χονδροειδείς – αναπαράσταση της παραπάνω θεώρησης.

Τελικά απλά η εντύπωση μου είναι όταν την γύριζε κανένας
»κουλτουριάρης» (όσο και δεν μου αρέσει η λέξη η οποία φανερώνει περισότερα συμπλέγματα σε αυτόν που την εξαπολύει παρά σε αυτόν που την δέχεται συνήθως) μερίδα των κριτικών θα την ανακήρυσσε αριστούργημα των συμβολισμών και της αλληγορείας. Από τα υπόλοιπα μέρη η ταινία – εικαστικά, σε ρυθμό κλπ αλλού είναι πολύ δυνατή αλλού χωλαίνει. Αλλά η παραπάνω παρανόηση δεν μπορεί να μην επισημανθεί. Αν η ταινία ήταν Κορεάτικη π.χ. θα διαβάζαμε διθυραμβικές κριτικές – το πιστεύω ακράδαντα. Τες.πα. τι να πείς όταν η συσκευασία τελικά καθορίζει σε υποψιασμένους και μη την αντιμετώπιση.


Συμπέρασμα λοιπόν: Δείτε την γιατί όχι, με λίγο ανοικτό μυαλό!

Όσο για μη politically correct μηνύματα, δυστυχως μάλλον ήταν η απεικόνιση της πραγματικότητας εκείνη την εποχή ή έστω η απεικόνιση της παραπάνω θεώρησης.

Δεν υπάρχουν σχόλια: